Schijnzelfstandigheid: De valkuil voor freelancers en opdrachtgevers

In de wereld van werk en ondernemen, waar grenzen vervagen en flexibiliteit hoogtij viert, loert het gevaar van schijnzelfstandigheid om de hoek. Wanneer een 'zelfstandige' in feite toch werknemer is, ontstaan er juridische struikelblokken en financiële consequenties. Maar wat is schijnzelfstandigheid precies en hoe voorkom je dat je er ongewild in verzeild raakt?

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer iemand die in werkelijkheid een werknemer is, door zijn opdrachtgever als zelfstandige wordt ingehuurd. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een freelancer die voor een vast uurtarief werkt, maar geen eigen opdrachtgevers heeft en alle beslissingen worden genomen door de inhurende partij.

In Nederland wordt schijnzelfstandigheid vastgesteld aan de hand van de gezagsverhouding tussen de 'zelfstandige' en de opdrachtgever. Als de opdrachtgever de feitelijke zeggenschap heeft over de manier waarop het werk wordt uitgevoerd, is er sprake van schijnzelfstandigheid.

De gevolgen van schijnzelfstandigheid kunnen aanzienlijk zijn. De 'zelfstandige' kan bijvoorbeeld recht hebben op loon volgens het minimumloon, pensioenopbouw, vakantiedagen en andere werknemersvoorwaarden. Voor de opdrachtgever kan het leiden tot naheffingen van sociale premies en belastingen.

Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid?

Om schijnzelfstandigheid te voorkomen, is het belangrijk om goed scherp te hebben op de voorwaarden van de samenwerking. De volgende factoren spelen een rol:

Zelfstandige opdrachtgever of werkgever?

Bepaal of de 'zelfstandige' eigen opdrachtgevers heeft of alleen voor jou werkt. Als er geen andere opdrachtgevers zijn, kan dit duiden op een werkgever-werknemer relatie.

Financiële afhankelijkheid

Kijk naar de financiële situatie van de 'zelfstandige'. Is hij of zij volledig afhankelijk van de inkomsten uit de samenwerking? Dan kan dit wijzen op een werknemer status.

Gezagsverhouding

Analyseer de werkelijke gezagsverhouding. Mag de 'zelfstandige' zelf bepalen hoe en wanneer het werk wordt uitgevoerd? Of heeft de opdrachtgever de feitelijke controle?

Alternatieven voor schijnzelfstandigheid

Als je met een 'zelfstandige' wilt samenwerken, maar het risico op schijnzelfstandigheid te groot is, zijn er verschillende alternatieven:

Freelancersplatform

Er zijn platforms beschikbaar waar freelancers en opdrachtgevers elkaar kunnen vinden. Deze platforms handelen de administratie rondom de samenwerking af, zodat je minder werk hebt en het risico op schijnzelfstandigheid wordt verkleind.

ZZP-contract

Je kunt een ZZP-contract opstellen met de 'zelfstandige'. Hierin leg je duidelijk de voorwaarden van de samenwerking vast, zoals het uurtarief, de verantwoordelijkheden en de gezagsverhouding.

Payroll

Je kunt de 'zelfstandige' in dienst nemen via een payrollbedrijf. Het payrollbedrijf handelt de salarisadministratie en sociale premies af, waardoor je geen zorgen hebt over naleving van de arbeidswetgeving.